Το  Bitcoin και  η απειλή της τεχνολογίας του

ΜΕΤΑ τα παραμυθάκια με τους μάγους και τη φάτνη των αλόγων, καλό είναι να γνωρίζουμε το τι πραγματικά μας περιμένει. Η πολύμορφη καπιταλιστική κρίση που εκδηλώθηκε το 2008 και η ολομέτωπη επίθεση που δέχτηκαν έκτοτε τα λαϊκά στρώματα από τη διεθνή συμμορία του κεφαλαίου, κυρίως των τραπεζιτών, ευαισθητοποίησε κάποιους ευφυείς προγραμματιστές και ακτιβιστές, γνωστούς πίσω από το ψευδώνυμο Satoshi Nakamoto, που ένωσαν τις δυνάμεις τους προκειμένου να βρουν τρόπους πραγματοποίησης συναλλαγών παρακάμπτοντας το τραπεζικό σύστημα. Για το σκοπό αυτό, δημιούργησαν μια καινοτόμο ψηφιακή τεχνολογία που την ονόμασαν Blockhain (Αλυσίδα μπλόκ, όπου μπλόκ=μικρή ομάδα συναλλαγών) και την χρησιμοποίησαν αποκλειστικά στο Διαδίκτυο για τη νέα τους εφαρμογή, το ψηφιακό νόμισμα Bitcoin. Ήταν η μεγαλύτερη αλλαγή στο χρηματοπιστωτικό σύστημα εδώ κι έναν αιώνα.  Πρόκειται για ένα καθαρά ψηφιακό, εικονικό νόμισμα ισχυρής κρυπτογραφίας, γι αυτό λέγεται και κρυπτονόμισμα, που δεν υπάρχει σε καμιά φυσική μορφή κερμάτων ή χαρτονομισμάτων. Δεν παράγεται από καμιά συγκεκριμένη χώρα και δεν ελέγχεται από καμία κεντρική τράπεζα. Σε αντίθεση δε με τα υπάρχοντα χρήματα των κρατών που συνεχώς αυξάνονται, ο αριθμός των Bitcoins περιορίζεται, με ειδικό πρωτόκολλο, στα 21 εκατ. μονάδες. Οι πληρωμές με Bitcoin γίνονται ευκολότερα και γρηγορότερα απ’ ό,τι με πιστωτικές κάρτες, μέσω του υπολογιστή ή του κινητού, ενώ εξασφαλίζεται και η πλήρης ανωνυμία των συναλλασσόμενων που βέβαια συνεπάγεται και αποφυγή φορολόγησης. Όλα αυτά βέβαια, προσέλκυσαν και τους κερδοσκόπους, με τις ενέργειες των οποίων, εκτινάχτηκε η ισοτιμία του με τα υπάρχοντα νομίσματα (ευρώ-δολάριο κλπ) στα ύψη, παρασύροντας έτσι πάρα πολλούς να μπουν στο παιχνίδι προσδοκώντας άκοπα και γρήγορα κέρδη. Σαν αποτέλεσμα, οι περισσότεροι σήμερα δεν χρησιμοποιούν το Bitcoin σαν μέσο πληρωμής για τις συναλλαγές τους, αλλά σαν μέσο αποθησαύρισης, συσσώρευσης αξίας, δηλαδή αντίθετα προς τον αρχικό σχεδιασμό του. Αντί να λειτουργεί  λοιπόν σαν ένα ανεξάρτητο σύστημα πληρωμών, η απληστία, το κύριο γνώρισμα του καπιταλισμού,  αλλοίωσε ήδη τη χρήση του και το μετέτρεψε σε εμπορεύσιμο αγαθό.

ΤΟ ΝΑ ΠΑΡΑΞΕΙ κανείς μόνος του Bitcoins, θεωρητικά είναι εφικτό. Στη πράξη όμως είναι εξαιρετικά δύσκολο, καθώς απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις από το χρήστη κι ένα πανάκριβο εξοπλισμό κομπιούτερ μεγάλης υπολογιστικής ισχύος που ξοδεύουν μεγάλες ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας.  Η «εξόρυξη» (mining), όπως λέγεται η παραγωγή του κρυπτονομίσματος, είναι μια δύσκολη και κοστοβόρα διαδικασία, αλλά οι  λίγοι πλούσιοι «εξορύκτες» (miners) που απόμειναν αμείβoνται σε Bitcoins, σύμφωνα με ένα συγκεκριμένο πρωτόκολλο, ενώ το Bitcoin  απόκτησε τον τίτλο του «ψηφιακού  χρυσού», ακριβώς λόγω της δυσκολίας «εξόρυξης». Λέγεται, ότι 1000 περίπου αρπακτικά, ελέγχουν το 40% της αγοράς των Bitcoins, που σημαίνει ότι μπορούν να χειραγωγούν τις κινήσεις αυτής της αγοράς. Έτσι παρατηρούμε μια μεγάλη μεταβλητότητα στις τιμές του bitcoin που από μηδενική αξία το 2009, έφτασε σήμερα, με πολλά σκαμπανεβάσματα, στις μεγάλες διεθνείς πλατφόρμες συναλλαγών (ανταλλακτήρια), ακόμη και τα 20.000 δολάρια, καθώς η μεταβλητότητα είναι η πηγή του εύκολου χρήματος. Όμως, η αυξανόμενη δυσκολία «εξόρυξής» του και το «ταβάνι» (του 21 εκατ.) που έχει τεθεί, έχουν οδηγήσει σε έντονη ζήτηση για να προλάβουν το τέλος της παραγωγής του. Οπότε, η ανισορροπία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης ενδέχεται να οδηγήσει την τιμή του στα ύψη. Ωστόσο, το ανώτατο αυτό όριο ήταν που έδωσε λαβή για την δημιουργία τόσων πολλών κρυπτονομισμάτων (με κυριότερα τα Ethereum, Ripple, Litecoin),  για τα οποία τώρα που η τιμή τους είναι ακόμη χαμηλή, υπάρχει φρενήρης ζήτηση με την προσδοκία αποκόμισης κερδών από την αναμενόμενη άνοδό της.

 ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ της Blockchain, μπορεί να γίνει  η online καταγραφή μιας τεράστιας λίστας συναλλαγών στο ψηφιακό νόμισμα, χωρίς να δίνεται η δυνατότητα σε κανέναν να επέμβει και να την αλλάξει, μετά από κάθε συναλλαγή. Η λίστα αυτή δημιουργείται ταυτόχρονα σε χιλιάδες υπολογιστές του δικτύου και ενημερώνεται συνεχώς σε κάθε συναλλαγή, λειτουργώντας σαν μια κοινή βάση δεδομένων για εκείνους που τη χειρίζονται. Το εκπληκτικό είναι ότι η βάση δεδομένων Blockchain, δεν αποθηκεύεται κάπου συγκεκριμένα, πράγμα που σημαίνει, από τη μια, ότι τα αρχεία που διατηρεί είναι δημόσια κι εύκολα επαληθεύσιμα, από την άλλη ότι κανένας χάκερ δεν μπορεί να επηρεάσει τα δεδομένα αφού συνεχώς ενημερώνονται και φιλοξενούνται σε χιλιάδες υπολογιστές ταυτόχρονα. Σε όλη αυτή τη διαδικασία δεν παρεμβάλλεται καμία ενδιάμεση «έμπιστη»  αρχή (π.χ μια τράπεζα), ενώ η εμπιστοσύνη των συναλλασσόμενων βασίζεται σε αλγοριθμική επιβεβαίωση. Την παρομοιάζουν με τεράστια, άφθαρτη ψηφιακή βιβλιοθήκη οικονομικών συναλλαγών, η οποία μπορεί να προγραμματιστεί για να καταγράφει όχι μόνο χρηματοπιστωτικές συναλλαγές, αλλά οτιδήποτε έχει αξία. Για παράδειγμα, αγορές τροφίμων και ενέργειας, λειτουργία τραπεζικού συστήματος, ανταλλαγές μετοχών και ομολόγων στα χρηματιστήρια, στα συστήματα υγείας και παιδείας καθώς και σε κάθε είδους επιχείρηση. Φαίνεται δε ότι στηρίζει τη γέννηση ενός νέου τύπου Διαδικτύου, όπως πιστεύουν οι ειδικοί. Επόμενο είναι, η περίπλοκη αυτή τεχνολογία να στηρίζεται σε ισχυρά Μαθηματικά (Θεωρία Αριθμών, Διακριτά μαθηματικά, Θεωρία Πληροφορίας, Υπολογιστική Πολυπλοκότητα, Στατιστική, Συνδυαστική Ανάλυση), δηλαδή στα μαθηματικά εργαλεία της ισχυρής Κρυπτογραφίας. Η Κρυπτογραφία χρησιμοποιείται στα ψηφιακά νομίσματα για λόγους ασφαλείας, ώστε να είναι αδύνατο κάποιος να κλέψει τα κεφάλαια από το ψηφιακό «πορτοφόλι» κάποιου άλλου χρήστη ή να αλλοιώσει την αλυσίδα των Block.

ΟΙ ΨΗΦΙΑΚΕΣ τεχνολογίες όπως: Υπολογιστικό Νέφος, Εικονική Πραγματικότητα, Επαυξημένη Πραγματικότητα, Τεχνητή Νοημοσύνη, Τρισδιάστατη Εκτύπωση, Μάθηση Μηχανής, Αυτόνομα Ρομπότ, Διαδίκτυο Πραγμάτων, Αλυσίδα Μπλόκ κ.ά, έχουν επιφέρει αδιανόητες αλλαγές στην καθημερινότητά μας και συνεργαζόμενες  η μία με την άλλη,  μεταμορφώνουν τον κόσμο όπως τον  ξέραμε, ραγδαία και με εντελώς απρόβλεπτο τρόπο. Μετασχηματίζουν τα επαγγέλματα, καταργούν υφιστάμενα και συνθέτουν καινούργια με το ρυθμό αλλαγής διαρκώς να επιταχύνεται. Η τεχνολογία  Blockchain ειναι ίσως η πιο ευφυής διανοητική σύλληψη των τελευταίων 50 ετών και πάνω της στηρίζεται όχι μόνο το χρονικά πρώτο (2009) ψηφιακό εικονικό νόμισμα Bitcoin, αλλά και σωρεία άλλων ψηφιακών νομισμάτων που  κυκλοφορούν στο Διαδίκτυο.  Από τότε (2009) που εμφανίστηκε μέχρι σήμερα, η τεχνολογία αυτή έχει εξελιχθεί και εξελίσσεται σε κάτι απίστευτα μεγάλο, αποτελώντας ένα πανίσχυρο όπλο στα χέρια του κεφαλαίου, που μαζί με την ρομποτική και την τεχνητή νοημοσύνη,  την χρησιμοποιεί ήδη για να φέρει καταλυτικές αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις. Έτσι, την συγκεκριμένη τεχνολογία υιοθετούν η μία μετά την άλλη οι μεγάλες επιχειρήσεις, ακόμη και τράπεζες, που αρχικά θορυβήθηκαν από την απώλεια εσόδων λόγω της μείωσης των συναλλαγών και της προμήθειας. Κι εδώ γίνεται ένας αγώνας ταχύτητας μεταξύ ομοειδών επιχειρήσεων καθώς όποια εγκαταστήσει πρώτη την συγκεκριμένη τεχνολογία θα εξαφανίσει την ανταγωνίστριά της. Ο λόγος είναι απλός. Με τη χρήση της  «όλα γίνονται αυτόματα, χωρίς γραφειοκρατική δουλειά, επεξεργασία και μεταβίβαση, άρα με πολύ μικρότερο κόστος», λέει ενθουσιασμένος αμερικανός μεγαλοεπιχειρηματίας. Όσες τράπεζες την εφάρμοσαν διαπίστωσαν: Τεράστια εξοικονόμηση κόστους, βελτίωση ασφάλειας συναλλαγών, ελαχιστοποίηση οικονομικών απατών και εύκολη παρακολούθηση οικονομικών δραστηριοτήτων μεταξύ τραπεζών σε πραγματικό χρόνο. Όλα αυτά όμως μεταφράζονται σε απολύσεις του «πλεονάζοντος» προσωπικού και εκτόξευση της κερδοφορίας των μεγαλοεπιχειρηματιών. Διότι στον καπιταλισμό η πρόοδος της τεχνολογίας δεν αξιοποιείται και προς όφελος των εργαζομένων, αλλά μόνον προς όφελος της κερδοφορίας του κεφαλαίου. Για παράδειγμα, ποτέ ο αυτοματισμός δεν συνοδεύτηκε και με μείωση του ωραρίου των εργαζομένων χωρίς αντίστοιχη μείωση των αποδοχών τους, παρά μόνο με απολύσεις.  Κι αυτή είναι μια πραγματική απειλή που θα προκύψει με την ραγδαία εξάπλωση των ψηφιακών τεχνολογιών, οι οποίες θα διογκώσουν την ανεργία, ενώ θα διευκολύνουν και την σταδιακή εγκατάσταση της «αχρήματης» κοινωνίας. Οι καπιταλιστές βέβαια έχουν τη «λύση»:  Θα επεκτείνουν το καθεστώς των επιδομάτων, των μερισμάτων, των συσσιτίων και της φιλανθρωπίας, ενώ θα προσπαθούν να μας κάνουν όλους «νεοφυείς επιχειρηματίες».  Οι κίνδυνοι συνεπώς για το λαϊκό κίνημα είναι τεράστιοι και χρειάζεται γρήγορα να οικοδομηθούν συμμαχίες και να  αναπροσαρμοστούν οι στοχεύσεις και οι μέθοδες πάλης του.

                                                Κ. Α. Αποστολόπουλος

                                        Δημοτικός σύμβουλος  Μεσσήνης